woensdag 2 november 2016

Het raadsel van de draaideur (2)


I.
Een woeste Kapitein, in het plaatje waarmee Hergé zijn onmogelijke draaideurgrap in De zaak Zonnebloem inleidt:


‘Jij pleister op een houten been!’ roept Haddock. Mooie uitdrukking, die met name in Nederland een tikje in onbruik is geraakt. In het origineel rept de Kapitein van het vernietigende ‘sous-produit d’ectoplasme’ (‘ectoplastisch bijproduct’), maar de vrije vertaling lijkt me in dit ene geval goed getroffen - als een vooruitwijzing naar de perikelen met Haddocks neuspleister.

II.
S. wees me op ‘Der letzte Mann’ van F.W. Murnau, een expressionistisch filmdrama over een oude hotelportier, uit 1924 - in haar vakkring aanbeden als een tijdloos meesterwerk door de experimenten met de ‘entfesselte camera’ (lees: een ontketende camera die de subjectieve blik van de hoofdpersoon uitdrukt).

In de openingsshots* speelt een almaar draaiende draaideur zo’n vanzelfsprekende en wonderlijk fraaie rol…


…dat ik me afvroeg wie dat ding eigenlijk heeft uitgevonden. In ‘Der letzte Mann’ lijkt het een rekwisiet dat speciaal door de regisseur is bedacht om er zijn revolutionaire filmtechnieken op uit te leven.

*) Hier te bekijken: KLIK!

III.
Voor wie het weten wil: uitvinder van de draaideur was, in 1888, de neurotische Theophilus Van Kannel, een naam die beslist niet onderdoet voor die van Trifonius Zonnebloem! Een van de fobieën van Van Kannel behelsde het beleefd openhouden van deuren voor vrouwen (ik verzin dit niet...).

Overigens is Van Kannel ook het brein achter de begin vorige eeuw zeer populaire kermisattractie ‘Witching Waves’, hier zichtbaar in de eerste dertig seconden van een Pathé-newsreel. Je moet, vermoed ik, wankel van geest zijn om zoiets te bedenken.


Vrijdag: ‘So imbecil!... So idiota!... So memo!...’ (over de Christie’s-veiling – de dubbelcatalogus Gibrat/BD/Illustrations is zojuist online gezet)